Zelfportret

Met stille bewondering kan ik kijken naar portretten die een schilder van zichzelf heeft gemaakt. Hij neemt afstand en bekijkt zich met eigen ogen als ware het andermans. Een goed zelfportret getuigt van de kunde om niet alleen  vast te leggen hoe hij er uit ziet, maar geeft ook een blik in de ziel van de geportretteerde. De schilder Caraveggio heeft daar nog een extra dimensie aan door zich in zijn schilderij ‘David met het hoofd van Goliath’ twee keer weer te geven. Het dode hoofd van Goliath is hij zelf en in David zijn de trekken van de jonge Caraveggio te herkennen. Een aangrijpend dubbelportret van de schilder die zich een spiegel voorhoudt.
Nu is het zo dat elke kunstenaar, schilder, beeldhouwer, schrijver gewild of ongewild iets van zichzelf in zijn kunstwerk legt. De schepper is onlosmakelijk met zijn werk verbonden. Heel nadrukkelijk zoals bij Caraveggio of op heel ander vlak meer terloops , anekdotisch  zoals de regisseur Alfred Hitchcock  in veel van zijn films even in beeld komt, als is het maar als voorbijganger of man die zijn bus mist en zich zo te kijk zet.
Ook schrijvers geven iets van zichzelf prijs in de personages van hun roman. Natuurlijk zijn zij niet een op een terug te herleiden tot de held of schlemiel van het verhaal. Een roman is een roman. Maar de auteur, zelfs de biograaf, heeft geen andere taal dan de zijne, ook als hij die anderen in de mond legt. Door de woordkeuze vertelt hij iets van zich zelf.
Elk werk is een afspiegeling van de maker. Dat is ook het geval in stukjes als deze.
Onlangs las ik een van de bijdragen van een vaste weledelzeergeleerde facebookstukjesschrijver, die er in zijn schrijfsels vaak met gestrekt been in gaat. Daarbij schroomt hij er niet voor in plaats van de bal de man te spelen. Hij omschreef iemand met naam en toenaam als een autistische populist. Natuurlijk mag iedereen schrijven wat hij wil. Gelukkig. Maar zelden zag ik een schrijver door die woordkeuze een verholen zelfportret van dergelijke kwaliteit en bondigheid schetsen en zich zo laten kennen.