Puinhoop

In opperste naïviteit was ik ervan overtuigd dat de bedreiging van onze cultuur ooit van buitenaf zou komen. Ik dacht, als ik er al over dacht, dat invloeden van elders het voortbestaan van onze op het oog zou veilige wereld zouden kunnen gaan bedreigen. Bedreigingen die wat mij betreft variëren van een stijging van de zeewaterspiegel tot het  invoeren van een alleen zaligmakende en dwingend voorgeschreven staatsgodsdienst. Sinds gisteravond ben ik daar veel genuanceerder over gaan denken en dat ligt aan Frans Timmermans, de altijd bewogen en betrokken onderbaas van Europa. Ik citeer de NRC: Doelend op de Europese samenwerking die in de vluchtelingencrisis op de proef wordt gesteld zei hij “voor het eerst” te denken dat het “ook wel eens zou kunnen stranden”.  En verderop lees ik dat hij gezegd heeft dat niet meer ondenkbaar is dat we in Europa de confrontatie zoeken in plaats van de samenwerking. Dat was even schrikken, als zelfs Mr. Europa in hoogst eigen persoon breuklijnen begint te zien in het schip Europa. Heel lang geleden al bewonderde ik een affiche dat mijn broer zoveel ouder dan ik, op zijn kamer had hangen. Het was de afbeelding van een zeilschip, waarvan de zeilen gevormd werden door de vlaggen van de Europese landen, toen nog veel minder dan nu. En de romp werd gevormd door een typografische weergave van het woord EUROPE. Dat was lang voor er een Europese Unie was. Dat schip, dat ik ooit dacht redelijk op koers te liggen, loopt nu averij op. Niet door invloeden van buitenaf, maar van binnenuit. Niet de vluchtelingen zelf zijn het probleem, hoezeer er ook schreeuwers zijn die ons dat willen doen geloven, maar hoe wij, Europa, daarmee omgaan. Niks geen eenheid, maar het begin van gespletenheid, opkomend nationalisme en hekken op de plaats waar ooit grenskantoren werkeloos tot ruïne stonden te worden. Schengen gaat op de schop, Europa gaat op de schop. Elke verbouwing brengt altijd een hoop rotzooi met zich mee. Dat wordt puinruimen, mogelijk in elke betekenis van het woord.