Manifest

De directeur van een grote culturele instelling nam afscheid. Nee, hij ging niet met pensioen. Begon gewoon met iets anders, voor zichzelf. In vroeger tijden nam men afscheid met een receptie, wat mooie woorden en als het even kon een gouden horloge of een koninklijke onderscheiding. Ik weet niet of er bij de vele geschenken die deze directeur ontving ook een gouden horloge zat, maar de overige ingrediënten waren ruim voorhanden. Volkomen terecht, want de verdienste van de scheidende directeur waren meer dan toereikend voor al die huldeblijken. Maar er was meer. Je bent tenslotte een culturele instelling, dus waren er ook optredens van docenten en cursisten en natuurlijk was er een symposium. Een beetje afscheid kan niet zonder symposium, dit keer een denksessie genoemd. Het aardige van een afscheid van een directeur die zolang beeldbepalend was, is dat zo’n bijeenkomst ook en hoog reünie gehalte heeft. Dat was ook nu het geval. De gasten luisterden naar wat een filosoof te zeggen had over de koppigheid van kunst. Zijn inleiding was gelardeerd met filosofisch jargon en talloze citaten van grote denkers en dat alles in een tempo dat ik halverwege een zin het begin ervan al weer vergeten was. Dat van wat ik dacht te begrijpen, is me nu al weer ontschoten. En dan was er een beeldend kunstenares, bekend van radio en televisie die een aandoenlijk verhaal vertelde over haar avonturen met 100 hamsters in evenveel hamsterbollen en het ingrijpen van de rechterlijke macht bij die performance. Zij vond haar werk het meest blij makende ter wereld en ook het meest geëngageerd. Na de pauze mocht de zaal daar ook over mee discussiëren. En dat deed de zaal. Er blijken toch mensen te zijn die het filosofische betoog wel hadden kunnen volgen en tot conclusies over kunst en kunsteducatie kwamen die we (ik sprak toch al over de aanwezige reünisten) 35 jaar geleden ook al trokken. Het aardige van die tijd was dat we toen nog dachten dat de wereld echt maakbaar was en dat kunst en kunsteducatie daarbij een belangrijke, zo niet doorslaggevende rol konden spelen. De symposia daarover in die tijd sloten dan ook vaak af met een manifest met boude beweringen, dat al geschreven was voor de bijeenkomst, maar waar een behendige gespreksleider het gremium dan naar toe wist te leiden. De tijden zijn veranderd. Niks geen geloof in maakbaarheid, niks geen manifest. Gelukkig wel een receptie met heel veel aardige mensen en voortreffelijke hapjes.