Higgs

Tot voor een paar jaar was ik bestuurslid van een klein theatergezelschap. Oorspronkelijk was het een Nijmeegs gezelschap. Het verhuisde naar Arnhem en nog weer later naar Amsterdam. Dat was het moment dat ik afscheid nam van het bestuur en het theater vanaf een verre zijlijn volgde. Het gezelschap slaagde er steeds weer in om voor mij als pure alpha-man ( en dat is heel iets anders dan een alpha -mannetje) ondoorgrondelijke natuurkundige processen theatraal inzichtelijk te maken. Tenminste voor de duur van de voorstelling.
Gisteren was ik bij een voorstelling van het theater. Een solo-voorstelling. Higgs, een voorstelling over de jacht op het legendarische Higgsdeeltje. Dat de theatergroep Nijmeegse wortels had blijkt uit de aanwezigheid van nogal wat mensen uit de begintijd van de groep. Nijmeegse mensen in het Arnhemse theater. Ik blijf het vreemd vinden dat de voorstelling niet in Nijmegen zelf staat. Hoeft niet direct de schouwburg te zijn, maar op een kleiner podium had de voorstelling in Nijmegen niet misstaan.
De maker en speler van de voorstelling, Jan van den Berg, is al bijna 20 jaar gebiologeerd door het onderwerp, het Higgsdeeltje. Hij heeft zich er terdege  in verdiept en in al die jaren een uitgebreid netwerk opgebouwd dat reikt tot Peter Higgs, de naamgever van het deeltje toe. Jan was te gast bij Higgs op Sicilië toen het Higgsdeeltje gevonden werd. Dan heb je recht van spreken.
Jan legt ons precies, speels en gedreven uit wat hem boeit en wat in ieder geval voor hem het Higgsdeeltje betekent. Ik lijk het allemaal te volgen. Zijn betoog is helder en op het eerste oog goed te snappen. Maar vraag mij niet het na te vertellen. Het heeft te maken met de oerknal die aanvankelijk stuurloos door het heelal denderde. Kort daarop, minder dan eenmiljoenste seconde daarna, gaf het Higgsdeeltje sturing en massa aan die knal. Zonder Higgsdeeltje waren wij er niet geweest en had de knal een echte eeuwigheid geduurt. Zo denk ik het begrepen te hebben. Maar misschien heb ik het wel helemaal mis. Ik herinner mij een uitspraak van mijn oude filosofiedocent die Gabriël Marcel citeerde: “Met onze kennis neemt het contact met het onbekende toe.” Ik weet sinds gisteren weer dat ik weer iets minder weet. Een geruststellende gedachte.