Geheugen

Geen onbetrouwbaarder vriend dan het geheugen. Je eigen geheugen. Het is als een zeef, een vergiet. Wat achterblijft is een residu van wat je ooit hebt meegemaakt of denkt mee gemaakt te hebben. Wat door de gaatjes in het vergiet, hoe belangrijk op met moment zelf misschien ook, weg sijpelde is verdwenen. Waar het gebleven is? Soms voorgoed weg gespoeld, soms komt het in flarden terug, gekleurd door nieuwe werkelijkheden en daardoor in niets meer lijkend op wat het ooit was. De herinnering is dan weer een vage afdruk van wat was, dan weer een te mooie inkleuring van het voorbije. maar in alle gevallen onbetrouwbaar. Geheugen en herinnering, de bedriegers in je eigen bestaan. Maar we zouden ook niet zonder kunnen, getuige wat Gabriel Garcia Marquez daar over zegt: “Het geheugen van het hart zeeft slechte herinneringen weg en maakt de goede mooier. Dat stelt ons in staat om met het verleden te leven.”
Ik kom op deze overpeinzing omdat ik gevraagd ben een column uit te spreken bij een bijeenkomst in mijn boekhandel rond de 80e verjaardag van een schrijver. In 2005  mocht ik hem over zijn dan net verschenen bestseller, die ook de doorbraak naar het grote publiek betekende, interviewen. Ik herinner mij dat als een zeer prettig gesprek, hetgeen bevestigd wordt door wat hij als opdracht in mijn exemplaar van het bewuste boek schreef: “voor je bezielende vragen.” Ik ga in mijn computer op zoek naar de vragen die ik hem toen stelde, maar er is maar een bestand dat verwijst naar interviewvragen met hem. Maar dat is een bestand uit 2o10 en het zijn de vragen die ik hem stelde bij de presentatie van zijn boek ‘Het lichaam van Clara’. En zo herontdek ik dat ik deze schrijver niet een, maar twee keer geïnterviewd heb. De sfeer van het gesprek in 2005 kan ik mij nog goed voor de geest halen, van het gesprek in 2010 herinner ik mij niks. Ik lees de vragen van toen nog eens na, maar zelfs dan gaat er geen lichtje branden. Weg gesijpeld, geen sporen achter gelaten. Wat ik nog heb zijn wat kaartjes met vragen, maar zijn antwoorden…
Zelfs de opdracht in dat boek: “Veel dank, Jan, voor je toewijding” maakt niets in mij wakker.
Geheugen, herinnering, niet te vertrouwen bondgenoten.