Oorlog

Ik ben van na de oorlog en wil dat graag zo houden. Hoe vaak heb ik dat zinnetje niet uitgesproken en nog vaker overdacht. Ik ben van net na de oorlog. En als we het hier over de oorlog hebben dan bedoelen we altijd WOII, de Tweede Wereldoorlog. In de tijd dat we nog dachten dat ’the age of Aquarius’ ‘harmony’ en ‘understanding’ zou brengen  en liefde de sterren zou sturen, hing ik een poster op in mijn flat. Huiskamers werden toen nog versierd met posters en macramé. Op een van die poster stond de tekst: “Stell dir vor es ist Krieg und keiner geht hin.” Het was in die tijd dat ik dat ook nog geloofde. Jeugdige naïviteit, vermetel vertrouwen in de mensheid? Waarschijnlijk een mengeling van beide. De jeugd ging voorbij, het vertrouwen werd beschaamd. Het lijkt wel of de mens niet zonder te bestrijden vijand kan. En zelfs als alles goed lijkt te gaan zoeken we een zondebok, veraf, of heel dichtbij.
Gade en ik kijken naar ‘Grensland’, de mooie serie verkenningen van  Jelle Brandt Corstius, langs de grenzen van wat ooit de Sovjet-Unie was. Hij is in Oost-Oekraïne en verbaast zich erover dat midden in de stad weinig of niets van de oorlog is te merken. Een paar verre inslagen, gerommel op afstand. Maar dat als hij  aan de randen van de stad is bevindt hij zich midden in oorlogsgebied. Hij heeft een kogelvrij vest omhangen en op zijn helm met witte tape de letters TV geplakt, alsof dat hem voor aanvallen zou beschermen. Als het niet zo serieus was, zag het er koddig uit. Hij maakt duidelijk dat de oorlog eigenlijk altijd maar een paar straten verder op is.
Tijdens een van mijn reizen naar Pskov raakte ik in de banja in gesprek met een kolonel van het Russische leger. Hoe vroeg mij mijn precieze adres en gaf mij toen breed glimlachend de verzekering dat als ze ooit zouden komen hij mijn huis zou sparen. Ik ben zijn naam vergeten, hij zijn toezegging waarschijnlijk ook.