Zoeaven

In 1842 werd in Lutjebroek Pieter Janszoon Jong geboren. Als u niet op een katholieke lagere school bent geweest en minstens al boven de 50 bent, zult u nooit van hem hebben gehoord. Ik wel. Want ik ben boven de 50 en heb op een katholieke jongensschool gezeten. Bij de broeders van O.L.V. van Lourdes nog wel. En die broeders konden mooie verhalen vertellen van katholieke helden en martelaren. En zo hoorde ik de larmoyante geschiedenis van Liduïna van Schiedam, het verhaal van de jonge Romeinse martelaar Tarcisius en nog veel meer. Ook het verhaal van Pieter Janszoon Jong van Lutjebroek. Pieter was een zoeaaf. Hij had gehoor gegeven aan de oproep van Paus Pius IX, die jonge ongehuwde mannen vroeg om bij hem dienst te nemen in zijn zoeavenleger en zo de Kerkelijke Staat te verdedigen tegen de vuige aanvallen van de Garbaldisten. We schrijven 1866. Jong en zijn maten werden ons voor geschilderd als helden voor het geloof. Zij stonden voor de katholieke zaak. 9, 10 jaar was ik toen ik die verhalen hoorde. Betreurde het dat ik nog te jong was om zoeaaf te worden. En in ieder geval te laat geboren. Voor de zoeaven was de Zwitserse Garde in plaats gekomen. Maar dat bood ook geen soelaas. Nog steeds te jong, misschien wel op tijd geboren, maar geen Zwitser. Een droom in duigen. Hoe graag was ik in die tijd niet held of martelaar geworden. Pieter Jong overigens sneuvelde in 1867.
Ook nu trekken er weer jonge Nederlandse jongens oostwaarts ten strijde. Ze zijn overtuigd van hun geloof. Op het ultraradicale af. Een soort islamitische zoeaven? Gedreven door hun geloof of gewoon als avonturier? De Pieter Janszoon Jongs van deze tijd, voor een ander geloof. En als ze terugkomen, als ze al terugkomen, wat dan? Zullen er over hen dan ook heldenverhalen worden verteld? Zullen zij bewonderd worden? Zal er voor hen, net als voor de zoeaven van toen een museum worden ingericht. En zal een achterkleinkind van hen ooit met nauw verholen trots vertellen dat haar overgrootvader in Syrië heeft gevochten, zoals Gade kan zeggen dat haar overgrootvader zoeaaf is geweest?